Η ανάπτυξη των χειροτεχνημάτων: Συνδυασμός δημιουργίας και χρηστικότητας

Όποιος έχει περάσει αξιοσημείωτο χρόνο, δημιουργώντας κάτι με τα χέρια του- είτε αυτό είναι ζωγραφική, ξυλουργική, πλέξιμο, είτε κατασκευή κοσμημάτων, διακοσμητικών αντικειμένων ή κεριών- μπορεί να εκτιμήσει την ιδιαίτερη αίσθηση ικανοποίησης που τα χειροτεχνήματα προσφέρουν στο δημιουργό τους.

Η χειροτεχνία, όσο ευρύς κι αν είναι ο όρος, δεν περιλαμβάνει σε καμία περίπτωση εργασίες ρουτίνας ή επιδιόρθωση αντικειμένων μέσα στο σπίτι. Αναφέρεται σε κάτι πιο ξεχωριστό και βαθύτερο, από το οποίο οι δημιουργοί ελκύονται και υποσυνείδητα· μια διαδικασία, την οποία αγαπούν και μέσα από την οποία χάνουν και βρίσκουν μέρος του εαυτού τους. Κατά τη δημιουργία, το άτομο συγκεντρώνει όλες του τις δυνάμεις στην κατασκευή, συνδέεται συναισθηματικά, χάνει την αίσθηση του χρόνου (το φαινόμενο της ροής (flow), όπως το ονομάζουν οι επιστήμονες) και χρησιμοποιεί τη δύναμη της διαίσθησής του.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια όαση μέσα σε αυτό τον κόσμο της παθητικής ψυχαγωγίας και του χαμένου ελεύθερου χρόνου· μια σπάνια όαση, θα λέγαμε, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας πια διαμεσολαβείται από την ψηφιακή εμπειρία. Ωστόσο, όλο και περισσότερος κόσμος αναζητά αυτή την εναλλακτική μορφή δημιουργίας, αλλά και επιθυμεί να αγοράσει τέτοια αντικείμενα, στηρίζοντας αυτό τον τομέα. Γιατί;

Πριν ρίξουμε μια ματιά στους λόγους ανάπτυξης και στα οφέλη της χειροτεχνίας, ας δούμε λίγο τι εννοούμε, όταν μιλάμε για χειροτεχνήματα. Τα χειροτεχνήματα λοιπόν είναι αντικείμενα, τα οποία κατασκευάζονται στο χέρι, χρησιμοποιώντας απλά εργαλεία και με μεθόδους, που μπορεί να προέρχονται ακόμα και από τα αρχαία χρόνια. Τα χειροτεχνήματα έχουν συγκεκριμένες λειτουργίες, είναι ιδιαιτέρως χρηστικά ή διακοσμητικά και δεν κατασκευάζονται μαζικά. Μπορεί να είναι κοσμήματα, τσάντες, διακοσμητικά είδη, πλεκτά και πολλά άλλα.

Ένας από τους βασικούς λόγους που η τέχνη αυτή επανήλθε στο προσκήνιο ήταν η αντίδραση στην άγευστη και αδιάφορη ομοιομορφία της μαζικής παραγωγής αντικειμένων, που έφερε μαζί της η βιομηχανική επανάσταση και η ξαφνική ανάπτυξη της τεχνολογίας και των μηχανών. Στην ουσία, επρόκειτο για ένα κίνημα από το χώρο των τεχνών, που σταδιακά έχτισε μια νέα σχέση ανάμεσα στις «καλές» και στις «εφαρμοσμένες» τέχνες. Ο κόσμος έχει αρχίσει πια να αναζητά το μοναδικό, εκτός από το χρηστικό και πολύτιμο, όταν αποφασίζει να αγοράσει. Η επιστροφή στη χειροποίητη δημιουργία ένωσε μάλιστα τους τεχνίτες μεταξύ τους, φτιάχνοντας κοινότητες, όπου ο ένας δημιουργός στηρίζει τον άλλο. Τι άλλα οφέλη θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε όμως στην ανάπτυξη αυτού του κλάδου;

Τρόπος αυτοαπασχόλησης

Η χειροτεχνία αποτελεί ένα από τα πιο δημιουργικά επαγγέλματα, βοηθώντας και τον τομέα της εργασίας μιας χώρας. Παρέχει μια ευρεία γκάμα ευκαιριών, κατά τις οποίες παράλληλα αναπτύσσονται δεξιότητες και ταλέντα. Συνδυάζεται επίσης και με άλλα επαγγέλματα, όντας μια επιπλέον πηγή εισοδήματος.

Τοπική οικονομική ανάπτυξη

Η χειροτεχνία λειτουργεί κυρίως σε τοπικό επίπεδο (αν και όχι μόνο). Οι τεχνίτες μπορούν να εξασκήσουν το επάγγελμά τους παντού στο κόσμο, εκμεταλλευόμενοι το μοναδικό ταλέντο τους, τη θέλησή τους, αλλά και τα τοπικά υλικά και προϊόντα μιας περιοχής. Αυτό με τη σειρά του επιτυγχάνει μια οικονομική ανάπτυξη, που δεν απορρέει από βιομηχανίες και πολυεθνικές εταιρίες. Όταν επίσης κάτι πετυχαίνει σε τοπικό επίπεδο και καταφέρνει να ξεχωρίσει, προωθείται και σε μεγαλύτερο επίπεδο· πλέον, πολλοί είναι οι τεχνίτες που εξάγουν στο εξωτερικό τα προϊόντα τους, παίρνοντας παραγγελίες μέσω διαδικτύου.

Φιλικό προς το περιβάλλον

Τα χειροτεχνήματα είναι φτιαγμένα στο χέρι· δεν κατασκευάζονται από μηχανές παραγωγής. Έτσι, χρησιμοποιούν ελάχιστες ή και καθόλου πηγές ενέργειας και δεν παράγουν απόβλητα κανενός είδους. Τα περισσότερα από τα υλικά που χρησιμοποιούνται δεν περιέχουν χημικές ουσίες και πολλοί είναι οι τεχνίτες που αποφασίζουν να δημιουργήσουν, ανακυκλώνοντας ήδη χρησιμοποιημένα αντικείμενα.

Μοναδικότητα των προϊόντων

Αν και αναφέρθηκε ήδη, ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους που ο κόσμος επιλέγει να αγοράσει χειροποίητα προϊόντα είναι επειδή αυτά δεν προέρχονται από μια μεγάλη εταιρία και δεν είναι «απρόσωπα»· έχουν τη δική τους ιστορία και ταιριάζουν καλύτερα στο γούστο και στις ανάγκες των καταναλωτών, προκαλώντας τους ικανοποίηση για τις αγορές τους.  

Δημιουργικότητα και ανταλλαγή ιδεών

Οι τεχνίτες δεν «υπηρετούν» κάποιο συγκεκριμένο τρόπο παραγωγής ή αισθητικής των προϊόντων που κατασκευάζουν. Λειτουργούμ με βάση το ταλέντο, τις δεξιότητες και την έμπνευση που έχουν, προσπαθώντας να συνδυάσουν όλα αυτά με τα χαρακτηριστικά του χρηστικού και μοναδικού. Η δημιουργικότητα όμως απαιτεί και ανταλλαγή ιδεών, μια τριβή με τον υπόλοιπο κόσμο των χειροτεχνημάτων. Όταν γίνονται bazaar, εκθέσεις και ανάλογα φεστιβάλ, συμβαίνει κάτι εκπληκτικό: οι δημιουργοί έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, αλλά και με το αγοραστικό τους κοινό· προβάλλουν και πουλούν τα δημιουργήματά τους, αλλά και εμπνέονται για νέες, μελλοντικές δημιουργίες, αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες του κόσμου, αλλά και γνωρίζοντας άλλους χειροτέχνες.

Στηριζόμενοι σε αυτή τη δημιουργική αλληλεπίδραση, εμείς στο Healthy Life Festival, προσφέρουμε το χώρο σε εκθέτες- χειροτέχνες να μας συστήσουν τα δημιουργήματά τους, αλλά και την ευκαιρία στους επισκέπτες να δουν και να αγοράσουν μοναδικά προϊόντα και κατασκευές από όλη την Ελλάδα.